Miền Nam luôn được thiên nhiên ưu ái ban cho rất nhiều sản vật đa dạng, phong phú. Ẩm thực miền Nam mang nét phóng khoáng, bình dị như chính con người nơi đây nhưng cũng không kém phần hấp dẫn làm nao lòng người thưởng thức.
1.1 Đặc trưng văn hóa ẩm thực miền Nam
Nét đặc trưng văn hóa Miền Nam được chia thành các vùng thiên nhiên rõ rệt: Vùng Đông Bắc được gọi là vùng Đông Nam Bộ, vùng thấp phẳng phía Tây nam được gọi là vùng Tây Nam Bộ hay đồng bằng sông Cửu Long. Nếu vùng Đông Nam bộ tài nguyên chủ yếu là cây công nghiệp dài ngày và cây ăn trái thì vùng Tây Nam Bộ lại có hệ thống kênh ngòi chằng chịt thích hợp cho trồng cây lúa nước.
Cùng với đó, Miền Nam được ban tặng cho một miền khí hậu nhiệt đới gió, thiên nhiên trù phú đã giúp cho người dân thỏa sức và sáng tạo nên nhiều món ăn tuy dân dã nhưng thơm ngon khó cưỡng. Khi đến Miền Nam, bạn có thể dễ dàng nhận ra những nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Miền Nam như:
a) Các món ăn chế biến theo mùa
Điều đặc trưng của ẩm thực miền Nam là các thức ăn được chế biến theo mùa. Chẳng hạn, nếu bạn đến thăm miền Nam vào mùa nước nổi thì bạn sẽ được thưởng thức những sản vật mà thiên nhiên ban tặng như cá đồng, cá linh, bông súng, bông điên điển…
Còn nếu bạn đến thăm miền Nam vào mùa gặt thì sẽ được thưởng thức những món như: rau đắng, cua đồng, cá lóc, rắn… lại làm nên những món ăn hấp dẫn vào mùa gặt.
b) Ẩm thực thể hiện sự dân dã, mộc mạc
Ẩm thực miền Nam thể hiện sự dân dã, mộc mạc như chính người dân nơi đây. Các món ăn của người miền Nam thường không chế biến quá cầu kỳ như người miền Bắc và niền Trung.
Các món ăn miền Nam được chế biến đơn giản kết hợp với các loại rau có sẵn, dễ kiếm như đọt sen, bông súng, điên điển,… là đã có ngay mâm cơm ấm cúng chiêu đãi thực khách ghé thăm. Nhưng chính những hương vị bình dị, tươi ngon này làm người ta nhớ mãi.
c) Kết hợp đa dạng nhiều vùng miền
Điều làm nên hấp dẫn, say lòng các vị khách du lịch khi ghé thăm dải đất miền Nam đó chính là sự hòa trộn của các nền ẩm thực khác. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy những món ăn kết hợp đa dạng ẩm thực miền trung, miền Bắc hay văn hóa Khmer.
Những món ăn từ các miền khác được du nhập tới đây và được biến tấu để phù hợp với khẩu vị. Chẳng hạn món phở miền Bắc khi vào đến đây đã được chia thành 6 loại khác nhau: Nạm, chín, bò viên, tái, gầu mang đến nhiều sự lựa chọn cho thực khách.
Bánh tráng miền Trung khi đưa vào miền Nam cũng nhỏ, chế biến cầu kỳ, thêm nhiều hương vị trở thành món ăn vặt được nhiều người ưa chuộng.
d) Vị ngọt đặc trưng trong các món ăn
Điều dễ dàng nhận thấy nhất trong đặc trưng của ẩm thực miền Nam là vị ngọt trong những món ăn.
Nếu như các món ăn miền bắc có sự đậm đà, miền trung là hương vị cay nồng từ ớt. Thì vị ngọt là gia vị đặc trưng được nêm nếm trong rất nhiều món ăn của người Nam Bộ. Từ những món ăn hàng ngày người miền Nam cũng nêm nếm thiên về vị ngọt.
1.2 Các ngày lễ hội miền nam
Hãy cùng, Hải Đăng Travel tìm hiểu các ngày lễ hội miền nam được tổ chức hàng năm.
a) Lễ hội Bà Chúa Xứ, Châu Đốc, An Giang
Lễ hội được tổ chức từ đêm 23/4 đến 27/4 âm lịch, là lễ hội tôn giáo mang đậm bản sắc văn hóa miền Tây Nam bộ. Hằng năm, lễ hội thu hút rất đông tín đồ Phật tử từ khắp đất nước về chiêm bái, cầu tài lộc.
Lễ hội gồm hai phần. Phần lễ gồm 4 lễ chính: lễ rước bốn bài vị từ lăng Thoại Ngọc Hầu vể miếu Bà, lễ Túc Yết, lễ Xây Chầu - Hát Bội, lễ Chính Tế. Phần hội diễn ra sôi nổi với các hoạt động văn hóa dân gian như múa lân, múa mâm thao, múa chén,…
b) Lễ hội đua bò Bảy Núi, An Giang
Hội đua bò diễn ra vào cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 (29/8 - 2/9) ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Đây là lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân gian của đồng bào dân tộc Khơ Me miền Tây Nam bộ.
Những đôi bò tham gia lễ hội được chọn ra từ những chú bò khỏe mạnh, nhanh nhẹn nhất. Khoảng 2 tháng trước lễ hội, bò được nghỉ ngơi, ăn uống và tập luyện theo chế độ đặc biệt để chuẩn bị cho cuộc đua.
Lễ hội đua bò náo nhiệt và hấp dẫn hằng năm thu hút hàng ngàn du khách ghé thăm.
c) Lễ hội cúng trăng Ok Om Bok
Lễ hội Ok Om Bok diễn ra vào giữa tháng 10 âm lịch, được công nhân là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Lễ hội nhằm bày tỏ lòng biết ơn thành kính đến thần Mặt Trăng, là vị thần bảo hộ mùa màng. Lễ hội diễn ra nhiều nơi nhưng quy mô nhất là ở Sóc Trăng và Trà Vinh.
Trong lễ hội, nhiều nghi thức cúng bái được tổ chức ở nhà và tại chùa. Lễ vật cúng Trăng thường là nông sản mà họ thu hoạch được: chuối, dừa, khoai lang, khoai mì, cam, quýt, cốm dẹp,…Lễ vật được chuẩn bị sẳn, chờ đến khi trăng lên, gia chủ khấn vái, tạ ơn thần Mặt Trăng đã phù hộ một năm làm ăn tốt đẹp và cầu mong mùa mới thuận lợi.
Lễ hội cúng trăng Ok Om Bok còn thu hút du khách với các hoạt động truyền thống như đua ghe ngo, thả đèn nước hoặc các trò chơi dân gian như kéo co, đập niêu, nhảy bao bố,…
d) Tết Khơ Me Chol Chnam Thmey
Chol Chnam Thmey là ngày tết cổ truyền của người Khơ Me, diễn ra vào giữa tháng 4, kéo dài trong 3 ngày.
Lúc này, người dân dọn dẹp, trang trí nhà cửa thật đẹp, chuẩn bị nhiều thức ăn, bánh trái, trẻ em thường được mua cho quần áo mới. Ngày đầu tiên, mọi người mang lễ vật đến chùa để làm lễ rước đại lịch. Ngày thứ hai làm lễ dâng cơm sáng và trưa cho các nhà sư ở chùa và sau đó đắp núi cát theo 8 hướng để tìm duyên. Ngày thứ ba là lễ tắm tượng Phật nhằm gột rửa những điều không may của năm cũ, chào đón năm mới an lành.
Trong lễ hội Chol Chnam Thmey, mọi người cũng thường viếng thăm nhau nhưng các hoạt động chủ yếu vẫn diễn ra ở chùa.
e) Hội đình Bình Thủy
Đình Bình Thủy nằm ở tỉnh Cần Thơ, là nơi diễn ra hai lễ hội lớn hằng năm: lễ hội Thượng Điền bắt đầu mùa mới vào ngày 14, 15 tháng 4 âm lịch và lễ Hạ Điền vào ngày 15 tháng chạp để tạ ơn ruộng đồng.
Trong những ngày diễn ra lễ hội, đình Bình Thủy tấp nập du khách và người dân mang lễ vật đến để cúng đình, tế lễ. Sau phần lễ cúng đình nghiêm trang sẽ đến phần hội vui tươi náo nhiệt với các hoạt động, các trò chơi dân gian như đua thuyền, đấu vật, hát bội, cải lương, múa lân,…
Chú ý: Đối với các thông tin chi tiết về lễ hội, vui lòng liên hệ với nhà tổ chức để được cung cấp thông tin chính xác.