Chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang): Nơi Tôn Giáo và Di Tích Quốc Gia

Chùa Vĩnh Nghiêm, hay còn được gọi là chùa Đức La, là một ngôi chùa cổ tại làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, Việt Nam. Ngôi chùa này có tầm quan trọng đặc biệt trong việc đào tạo tăng đồ cho cả nước, và cũng là nơi phát triển phái Thiền Trúc Lâm của Phật giáo Việt Nam. Năm 2015, chùa Vĩnh Nghiêm đã được công nhận là Di Tích Quốc Gia đặc biệt.

Lịch Sử

Trước đây, chùa Vĩnh Nghiêm thuộc xã Đức La, tổng Trí Yên, phủ Lạng Giang, và được biết đến với tên gọi chùa Đức La. Chùa Vĩnh Nghiêm nằm tại sự hợp lưu của sông Lục Nam và sông Thương, gọi là ngã ba Phượng Nhãn. Ngôi chùa nhìn ra ngã ba sông, phía Lục Đầu Giang - Kiếp Bạc, vùng Cẩm Lý cửa ngõ ra vào núi Yên Tử. Chùa được bao quanh bởi những ngọn núi, trong đó có núi Cô Tiên. Bên kia sông là vương phủ của Trần Hưng Đạo và đền Kiếp Bạc.

Văn bia của chùa ghi lại: "Đức Tổ Điều Ngự Pháp Loa khi mở tùng lâm này, còn mở chợ Đức La. Các vị vương thân quốc thích và thập phương đàn việt, phát tâm tậu ruộng đất ở tại bản xã và các hạt khác các nơi, để cúng hương dâng tam bảo muôn đời. Chùa này và chùa Sùng Nghiêm cả thảy 72 chốn tùng lâm, công đức sáng tạo, hợp khắc vào bia ở chùa Hoa Nghiêm núi Yên Tử". Nó cũng đã được viết, "Đức tổ Điều Ngự (tức Trần Nhân Tông) khi mở tùng lâm này (tức chùa Vĩnh Nghiêm), mở cả chợ chùa. Các vị vương thân quốc thích và khách thập phương đã phát tâm tậu nhiều ruộng cúng cho chùa, gồm cả ruộng trong xã và ruộng ở các hạt khác nữa".

Chùa Vĩnh Nghiêm có từ thời Lý Thái Tổ (1010-1028) và được gọi là Vĩnh Nghiêm tự (永嚴寺). Khi vua Trần Nhân Tông từ bỏ ngai vua để trở thành người tu hành, Ngài đến chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Ngọa Vân (Yên Tử) thụ giới và sáng lập phái Thiền Trúc Lâm của Phật giáo Việt Nam. Chùa Vĩnh Nghiêm đã trở thành trung tâm của giáo phái Thiền Trúc Lâm và đã đào tạo rất nhiều Tăng đồ.

Sau này, ngôi chùa này đã mở chi nhánh tại Sài Gòn tại số 339 đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh. Ngôi chùa này cũng rất nổi tiếng và được biết đến nhiều hơn ngôi chùa gốc tại Bắc Giang.

Kiến Trúc

Chùa Vĩnh Nghiêm có quy mô lớn và tọa lạc trên một mảnh đất rộng khoảng 1 ha, được bao quanh bằng luỹ tre dày đặc. Ngôi chùa này được xây dựng trên một trục hướng đông nam và gồm 4 khối kiến trúc chính: Toà Thiên đường, toà Thượng điện, nhà Tổ đệ nhất và gác chuông.

Khối thiên đường có thiết kế khang trang với lối kiến trúc bảy tầng, đao lá, mái 4 đao 8 kèo theo kiểu con chồng. Bên ngoài chùa được trang trí bằng lối "nề ngõa" hình cuốn thư có ba chữ "hình kỷ hà", cùng với trang trí các hoa lá, chim muông và hoa văn đẹp mắt. Nội thất của Thiên đường được trang trí và chạm khắc tỉ mỉ.

Mộc Bản Chùa Vĩnh Nghiêm

Trong chùa có nhiều tượng Phật và tượng các vị Tổ của dòng Trúc Lâm, cùng với các tượng Hộ pháp và La Hán. Đáng chú ý là mộc bản của chùa Vĩnh Nghiêm, nơi lưu giữ các bộ kinh cổ có tuổi đời lên tới 700 năm. Đây là kho sách cổ vô cùng quý giá, bao gồm các bộ kinh lớn như Sa di tăng Sa di lì tỷ khiêu lỵ, bộ Yên Tử nhật trình và Hoa nghiêm sớ. Kho sách này cũng lưu giữ được 34 đầu sách với gần 3000 bản khắc, với gần 2000 chữ Nôm và chữ Hán.

Chùa Vĩnh Nghiêm cũng có một số mộc thư giới thiệu cách chữa bệnh bằng thuốc nam và cách châm cứu. Hiện nay, phòng mạch của nhà chùa vẫn áp dụng các bài thuốc từ mộc thư để chữa trị các bệnh về thần kinh, đau xương khớp và tiêu hóa.

Hội La và Các Cao Tăng Trụ Trì

Chùa Vĩnh Nghiêm còn có một lễ hội lớn được gọi là Hội La, được tổ chức từ thời Trần. Hội La là một dịp để người dân thờ phụng và tổ chức các hoạt động lễ hội.

Trong suốt lịch sử, chùa Vĩnh Nghiêm đã có nhiều Cao Tăng trụ trì nổi tiếng, bao gồm các Tổ Thiền phái Trúc Lâm như Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang. Hiện nay, Hòa Thượng Thích Tâm Viên đang đảm nhận vai trò trụ trì của chùa.

Chùa Vĩnh Nghiêm có một địa vị quan trọng không chỉ trong tôn giáo mà còn trong văn hóa và lịch sử của Việt Nam. Đây là một điểm đến đáng xem khi bạn có cơ hội ghé thăm tỉnh Bắc Giang.

Ảnh: Annam Restaurant